Je eigen (achter)naam als merk gebruiken, mag dat?

Je bent een bedrijf/merk gestart of wilt een bedrijf/merk gaan starten en wilt hiervoor een goede naam bedenken. Vaak heb je dan de volgende opties, je kunt 1. een fantasienaam verzinnen, 2. een beschrijvende naam kiezen of 3. je eigen (achter)naam voor je bedrijf/merk gebruiken. Wat zijn de voor- en nadelen van deze opties en mag je wel zomaar je eigen (achter)naam hiervoor gebruiken? 

Allereerst is het goed om te weten dat er bij handelsnamen en merknamen andere voorwaarden gelden. Een handelsnaam mag namelijk beschrijvend zijn voor de beoogde producten en/of diensten en een merknaam niet. Een merknaam moet dus onderscheidend vermogen hebben. Wel dient zowel een handelsnaam als een merknaam nog beschikbaar te zijn om conflicten met identieke of overeenstemmende handels- en/of merknamen te vermijden. 

1. Fantasienaam

Zoals aangegeven kun je ervoor kiezen om een fantasienaam te bedenken, bijvoorbeeld Voravo voor een sieradenwinkel. Deze optie voldoet sneller aan de voorwaarden voor een merk, aangezien het minder snel beschrijvend zal zijn voor de beoogde producten en/of diensten. Let hierbij wel op dat je niet alleen controleert of deze fictieve naam genoeg van andere bedrijfs-/merknamen afwijkt, maar dat deze ook geen negatieve betekenissen/associaties heeft in andere talen. Zeker als je van plan bent met deze naam ook in andere landen actief te gaan zijn.

2. Beschrijvende naam

Het is mogelijk om een beschrijvende naam te kiezen, dus een naam waaraan een consument meteen kan zien welke producten en/of diensten zullen worden aangeboden. Bijvoorbeeld ‘De schoenenwinkel’ voor schoenen. Echter gezien een merk onderscheidend vermogen dient te hebben, raden we het af om voor deze optie te gaan. Wil je, ondanks ons advies, toch graag een beschrijvende naam dan dien je om voor een merkregistratie in aanmerking te komen, een onderscheidend element toe te voegen. Dit kan een onderscheidend woord- of beeldelement zijn, waardoor het merk als geheel alsnog voldoende onderscheidend vermogen verkrijgt. 

Voorbeeld onderscheidend element

Bijvoorbeeld door er een fantasienaam of eigen (achter)naam bij te zetten, Schoenenwinkel Voravo of Schoenenwinkel Jansen. Of door een onderscheidend beeldelement toe te voegen, bijvoorbeeld een afbeelding van een olifant. Let hierbij wel op dat je bescherming verkrijgt voor het geheel, dus de combinatie van alle elementen tezamen en je aan het beschrijvende gedeelte niet veel rechten kunt ontlenen. Optreden tegen bijvoorbeeld een ‘Schoenenwinkel de Groot’ kan dus lastig worden als er – op ‘Schoenenwinkel’ na – verder geen elementen overeenstemmen en er dus niet snel verwarring bij de consument tussen deze merken zal ontstaan.

3. Eigen (achter)naam

In de Benelux en EU is het mogelijk om je eigen (achter)naam als bedrijf-/merknaam te gebruiken en aan te vragen. In het intellectueel eigendomsrecht kennen we drie verschillende categorieën van het gebruik van je eigen (achter)naam: a. als naam van een onderneming (handelsnaam), b. ter onderscheiding van producten en/of diensten (merknaam) en c. ter aanduiding van jezelf (persoonsnaam). 

Als handelsnaam en merknaam

Voor een eigen (achter)naam als handelsnaam of merknaam gelden dezelfde regels als voor ‘gewone’ handelsnamen en merknamen. Met andere woorden: indien je je eigen (achter)naam als handelsnaam of als merknaam wilt gaan gebruiken, dien je eerst te checken of deze nog voor de beoogde producten en/of diensten beschikbaar is. Mocht je bijvoorbeeld met je (achter)naam Verkade heten, dan kan koekjesfabrikant Verkade niet verbieden dat je Verkade heet of deze naam bijvoorbeeld voor een kledingwinkel gebruikt, maar wel voor koekjes. Ook bij je eigen (achter)naam geldt dus voor zowel handelsnaam als merknaam: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. 

Daarnaast dien je ingeval van je eigen (achter)naam als merknaam ook met het onderscheidend vermogen rekening te houden. Zo zal iemand met de achternaam Schoenmakers, enkel zijn achternaam niet zo snel voor diensten van een schoenmaker als merk kunnen registreren. 

Let op: in sommige landen is het soms niet mogelijk om je eigen (achter)naam als merk te registreren. In de Verenigde Staten wordt bijvoorbeeld enkel een achternaam als merk (vaak) niet geaccepteerd.

Als persoonsnaam

Tot slot kun je je eigen (achter)naam altijd als persoonsnaam blijven gebruiken, ook al bestaan er handelsnamen en merknamen met dezelfde naam. Deze handelsnamen en merknamen kunnen je namelijk niet verbieden om je eigen (achter)naam ter aanduiding van jezelf te gebruiken. Bijvoorbeeld om jezelf aan iemand voor te stellen of jezelf ergens voor in te schrijven.