Vraag een willekeurige IE-rechtenstudent naar het Lego-arrest en grote kans dat deze student dit direct zal linken met het modelrechtelijke leerstuk van de technische bepaalbaarheid. Maar wellicht niet voor lang meer. Door recente ontwikkelingen is de positie van de Lego-steentjes veranderd.
Technische bepaalbaarheid
Dit belangrijke onderdeel van het modelrecht houdt in dat voortbrengselen die uitsluitend zijn bepaald door de technische functie, zijn uitgesloten van bescherming onder het modellenrecht. Lange tijd vormde het Lego-arrest het standaardarrest – de leidraad – op dit gebied. De uiterlijke kenmerken van een Lego-steentje vervulden namelijk enkel een technische functie. Hetzelfde geldt voor de spiraalvorm van kurkentrekkers en de karakteristieke tandachtige vorm van slagroomspuiten. Zonder deze specifieke vormen kan er niet netjes een fles wijn worden open gemaakt en krijg je nooit mooi gedoseerde toeven slagroom. Sinds de recente uitspraak van 24 maart 2021 van het Gerecht van de Europese Unie is er echter het een en ander veranderd. Het Lego-steentje behoort niet langer thuis in het rijtje met de kurkentrekker en de slagroomspuit.
Nietigverklaring
Het bekende kinderspeelgoed werd in 2010 ingeschreven als model voor “bouwstenen van een speelmodule” door het Deense Lego A/S. Tegen dit model werd in 2016 door een Duitse speelgoedfabrikant een, op bovengenoemd leerstuk gegronde, nietigheidsactie ingesteld bij het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO). De modelregistratie is toen nietig, en daarmee ongeldig, verklaard. Wat was nou het geval? Het EUIPO was van mening dat het uiterlijk van een Lego-steentje uitsluitend door zijn technische functie werd bepaald. Het uiterlijk maakt het namelijk mogelijk om de Lego-steentjes gemakkelijk op elkaar te klikken en weer los te halen. Dit kliksysteem is de functie van Lego-steentjes. Het EUIPO heeft hierbij gekeken naar de volgende zes uiterlijke kenmerken:
- een rij met nopjes op de bovenkant van het blokje;
- een rij met kleinere cirkels op de onderkant van het blokje;
- twee rijen met grotere cirkels op de onderkant van het blokje;
- de rechthoekige vorm van het blokje;
- de dikte van de zijkanten van het blokje en;
- de cilindervorm van de nopjes.
Beroep tot vernietiging
Lego laat het hier echter niet bij zitten en stelt bij het Gerecht van de Europese Unie beroep in tegen deze beslissing van het EUIPO. Het Gerecht wijst hierbij nog op een 7e uiterlijk kenmerk waar het EUIPO niet naar heeft, maar wel naar had moeten kijken. Aan weerszijden van de rij met nopjes op de bovenkant van het blokje bevindt zich namelijk een glad oppervlak. Deze zijkanten hebben geen technische functie. Een model kan slechts nietig worden verklaard in het geval alle uiterlijke kenmerken uitsluitend worden bepaald door de technische functie van het desbetreffende voortbrengsel. Het Gerecht oordeelt dan ook dat het EUIPO de modellenverordening heeft geschonden. Zij is ten onrechte voorbijgegaan aan andere uiterlijke kenmerken dan enkel de uiterlijke kenmerken die technisch bepaald zijn.
Hoe nu verder?
Het betreft voor nu nog een voorlopige overwinning voor Lego. Het is namelijk nog onduidelijk of de Duitse concurrent zich bij deze uitspraak zal neerleggen of dat zij in beroep zal gaan bij het Europese Hof van Justitie. Wordt vervolgd.
Heb je vragen over je modelregistratie(s) of over modellen in het algemeen? Wij adviseren je graag. Je kan ons bereiken op 076-5148403 of via [email protected].
