Mickey Mouse is een iconisch tekenfilmkarakter dat werd gecreëerd door Walt Disney en Ub Iwerks. Mickey Mouse is niet alleen een tekenfilmfiguur, maar ook het gezicht van het Walt Disney-imperium. Hij is uitgegroeid tot een wereldwijd symbool van animatie, entertainment en de Walt Disney Company zelf. Het auteursrechtelijke verhaal achter Mickey Mouse toont aan hoe complex intellectueel eigendom kan zijn. We gaan er deze blog dieper op in.
Auteursrecht Mickey Mouse
Het auteursrecht van de oorspronkelijke tekeningen en films van Mickey Mouse, gemaakt door Walt Disney en Ub Iwerks, verloopt vanaf 1 januari 2024. Het is algemeen bekend dat The Walt Disney Company actief optreedt tegen ongeautoriseerd gebruik van hun personages. Er wordt al gespeculeerd over de mogelijke gevolgen wanneer deze personages deel gaan uitmaken van het publieke domein na het verlopen van het auteursrecht. De vroege Mickey Mouse uit de welbekende “Steamboat Willie” in zwart wit kan dus zonder toestemming van Disney worden gebruikt. De latere interpretaties en moderne afbeeldingen van het personage vallen daarentegen nog wel in de bescherming van het auteursrecht van Disney.
Mickey Mouse rechtenvrij?
Het auteursrecht op de eerste Mickey Mouse uit 1928 is dus vervallen. Betekent dit dan ook dat Mickey Mouse volledig rechtenvrij is? Zo zit het niet helemaal. Op de naam Mickey Mouse rust nog een merkrecht. Daarnaast zijn er ook vele Mickey Mouse beeldmerken geregistreerd. Als je dus gebruikmaakt van de naam Mickey Mouse of een Mickey Mouse figuurtje die erg sterk lijkt op een vastgelegde beeldmerken, dan kan dat nog steeds problemen opleveren. Er kan dan sprake zijn van verwarring en de merkhouder (Walt Disney) kan daar tegen optreden.
Een merkrecht kan je overigens wél oneindig verlengen. Grote kans dat Walt Disney deze rechten dan ook zal blijven verlengen. Disney heeft immers al beloofd „alles in het werk te blijven stellen om verwarring door consumenten door onrechtmatig gebruik van Mickey, of elk ander iconisch personage, te voorkomen.”
Amerikaanse copyright wetgeving
Ondanks het feit dat sommige vroege werken van Mickey Mouse mogelijk in het publieke domein komen, blijft Disney vastberaden om de identiteit van hun personages te beschermen. Door de Amerikaanse copyright wetgeving zijn dergelijke werken onderhevig aan verschillende regelgevende veranderingen. Met de laatste wijziging in 1998 werd de copyright periode verlengd van 75 naar 95 jaar.
Het is onzeker of Disney zal proberen om opnieuw wijzigingen in de wetgeving te realiseren om de beschermingsduur van Mickey Mouse te verlengen, zoals ze eerder hebben gedaan. Als dit gebeurt, kan dit betekenen dat Mickey mogelijk langer beschermd blijft tegen opname in het publieke domein.
