Waarom kerstklassiekers goud waard zijn

Kerstklassiekers vertegenwoordigen meer dan nostalgie; ze zijn een miljardenindustrie. Tijdens de feestdagen leveren muziek, films en merken veel geld op. Het is dan ook niet verrassend dat artiesten, filmmakers en bedrijven alles op alles zetten om hun intellectuele eigendomsrechten te beschermen.

Voorbeeld: Het nummer All I Want For Christmas Is You van Mariah Carey brengt jaarlijks miljoenen op. Carey en haar team bewaken de rechten op dit nummer als een havik, met het oog op royalty’s van streamingdiensten, radio en reclames.

Het auteursrecht op kerstklassiekers

Het auteursrecht beschermt originele werken zoals muziek, films en kunst. Dit recht ontstaat automatisch zodra het werk wordt gemaakt, maar heeft vaak een houdbaarheidsdatum. Na verloop van tijd vervalt het auteursrecht en wordt het werk vrij beschikbaar voor iedereen.

• Klassieke kerstliedjes: Veel traditionele kerstliedjes, zoals Jingle Bells en Silent Night, zijn inmiddels rechtenvrij, omdat hun auteursrecht is verlopen. Maar bij modernere klassiekers, zoals Last Christmas van Wham!, blijven de rechten voorlopig stevig in handen van rechthebbenden.
• Strijd om inkomsten: In 2022 spande een componist een rechtszaak aan tegen Mariah Carey, waarin hij beweerde al in 1989 een nummer met dezelfde titel te hebben geschreven. Hoewel Carey de zaak won, toont dit hoe fel er wordt gevochten om de rechten op populaire liedjes.

Handelsmerken: eigendom van kersticonen

Veel kerstsymbolen worden geregistreerd als handelsmerk, zodat anderen deze niet zonder toestemming kunnen gebruiken. Denk hierbij aan de Coca-Cola kerstman of Rudolph het rendier

• Rudolph: De rechten op Rudolph behoren toe aan een Amerikaanse uitgeverij, die de naam en het verhaal in de jaren 40 creëerde. Voor elk gebruik van Rudolph in commerciële context, zoals in speelgoed of reclames, is toestemming nodig en vaak een licentievergoeding.
• Coca-Cola kerstman: Hoewel het beeld van de moderne Kerstman gebaseerd is op oude tradities, claimt Coca-Cola dat hun versie van de Kerstman uniek is. Ze beschermen dit beeldmerk wereldwijd tegen misbruik door andere bedrijven.

Filmrechten: het gevecht om kerstklassiekers

Ook in de filmindustrie komen juridische conflicten voor. Iconische kerstfilms zoals Home Alone, Elf en The Grinch genereren niet alleen inkomsten via kaartverkoop en streaming, maar ook via merchandise en spin-offs.

• Home Alone: De rechten op deze film behoren toe aan Disney, die na de overname van 20th Century Fox ook de franchise overnam. Toen fans in 2021 boos waren over de remake Home Sweet Home Alone, kon Disney zich beroepen op hun exclusieve rechten.
• The Grinch: De rechten op dit karakter zijn eigendom van de Dr. Seuss Estate. Zij houden streng toezicht op het gebruik van het iconische groene monster. Toen een bedrijf zonder toestemming Grinch-kostuums verkocht, werd dit snel stopgezet.

Kerstconflicten in reclame

Grote merken krijgen regelmatig juridische problemen met hun kerstcampagnes. Bedrijven proberen hun unieke kerstthema’s te beschermen en conflicten te vermijden.

• John Lewis: De Britse retailer staat bekend om hun emotionele kerstcommercials. In 2020 beschuldigde een kleine artiest John Lewis ervan een van hun liedjes zonder toestemming te gebruiken. Hoewel de zaak zonder rechter werd opgelost, liet het zien hoe gevoelig creatieve werken kunnen zijn.

Slogans en symbolen: Merken registreren slogans zoals “It’s the most wonderful time of the year” of specifieke kerstafbeeldingen als handelsmerk. Hiermee kunnen ze concurrenten verbieden om soortgelijke uitingen te gebruiken.