Carnaval is hét feest waarin creativiteit en feestvreugde samenkomen. Van ludieke kostuums tot aanstekelijke carnavalskrakers: alles draait om uitbundigheid en originaliteit. Maar wist je dat carnaval en het merkenrecht soms flink met elkaar kunnen botsen?
Kun je zomaar verkleed gaan als een bekende mascotte of een nep-Superman? En hoe zit het met carnavalskrakers die wel héél erg lijken op een bestaand nummer? In deze blog duiken we in de juridische kant van carnaval.
Carnavalskostuums: mag jij verkleed gaan als je favoriete stripfiguur?
Het is een klassieker: verkleed gaan als je favoriete tekenfilm- of stripfiguur of het gebruiken van een logo. Maar mag dat zomaar?
✅ Wat mag wel?
✔ Een generiek cowboy- of prinsessenpakje dragen.
✔ Een origineel, zelf bedacht kostuum.
✔ Een outfit die geïnspireerd is op een bekend personage, maar nét anders is.
❌ Wat is riskant?
- Een geregistreerd merk of logo op je kostuum zetten
Een pak met een groot Coca-Cola-logo of een jurk met de exacte Bavaria-styling kan problemen opleveren. Merkhouders beschermen hun logo’s en huisstijlen en zouden kunnen optreden tegen misbruik. - Een exacte kopie van een beroemd karakter
Ga je als Mickey Mouse, Minion of Spider-Man en lijkt je pak 1-op-1 op het origineel? Dan schend je mogelijk het auteursrecht of zelfs het merkenrecht. Deze figuren zijn vaak beschermd en mogen niet zomaar worden gekopieerd en commercieel verkocht. - Nepmerkkleding kopen of verkopen
Met carnaval wordt er veel goedkope verkleedkleding verkocht. Maar als kledingstuk
te veel lijkt op het originele merk, dan kan dit als merkinbreuk worden gezien.
Het is natuurlijk nog maar de vraag of een merkhouder daadwerkelijk op de Grote Markt in Breda zal rondlopen om eens te bekijken of jij met je Superman-pak inbreuk maakt op hun intellectuele eigendomsrechten. Over het algemeen zal zulk gebruik van een merk door de vingers worden gezien. Maar, wanneer jij geld verdient aan jouw kostuum, bijvoorbeeld door een betaald optreden of het doorverkopen van in China geproduceerde kostuums, wordt het een ander verhaal en maak je mogelijk inbreuk op auteurs- en/of merkrechten.
Carnavalskrakers: parodie of inbreuk?
Carnaval is dé tijd voor nieuwe meezingers en feestnummers. Vaak lijken deze carnavalskrakers verdacht veel op bestaande hits. Maar mag dat?
Auteursrecht: wat mag je niet?
Het auteursrecht beschermt originele muziek en teksten, waardoor je niet zomaar een bestaand nummer mag kopiëren en er een nieuwe tekst op mag zetten zonder toestemming. Ook het hergebruiken van een melodie zonder licentie is een inbreuk op de rechten van de componist. Stel, je neemt de melodie van een hit van André Hazes en zet er een carnavalsversie overheen. Dan kan de rechthebbende optreden en een vergoeding eisen.
Parodie: wat mag wel?
Een uitzondering in het auteursrecht is de parodie. Een parodie moet aan een paar voorwaarden voldoen:
✔ Herkenbaar, maar niet letterlijk gekopieerd: de melodie mag nog enigszins herkenbaar zijn, maar moet duidelijk een humoristische insteek hebben.
✔ Lacherig en overdreven: het moet overduidelijk satire zijn en niet bedoeld om het origineel na te bootsen.
✔ Geen commercieel nadeel voor het origineel: de parodie mag het oorspronkelijke werk niet schaden.
Conclusie: hoe vier je carnaval zonder juridische kater?
Carnaval is een feest van vrijheid en creativiteit, maar ook merk- en auteursrechten verdienen bescherming. Houd rekening met deze regels:
✅ Verkleed je als iets origineels of pas bekende kostuums subtiel aan. Knutsel bijvoorbeeld zelf iets moois in elkaar óf koop je kostuum bij een partij die deze daadwerkelijk mag verkopen.
✅ Wil je een liedje parodiëren? Zorg dat het écht humoristisch en niet té gelijkend is.
✅ Gebruik geen logo’s of merknamen voor commerciële doeleinden zonder toestemming.
